4 Khái Niệm Về Tài Sản Số Không Phải Ai Cũng Biết

Trong thời đại mà thế giới ảo phản ánh thực tế chính xác hơn bao giờ hết, khái niệm quyền sở hữu đã vượt qua ranh giới của thế giới vật chất, khai sinh ra khái niệm về tài sản số. Những tài sản vô hình nhưng có giá trị này đang dần đi đầu trong nền kinh tế hiện đại, định hình các ngành công nghiệp và thay đổi cách chúng ta nhận thức về quyền sở hữu.

Trong bài viết này, hãy cùng Savvycom tìm hiểu 4 khái niệm về tài sản số không phải ai cũng biết bao gồm: tài sản số là gì, phân loại, lợi ích và rủi ro có thể xảy ra khi sở hữu tài sản số.  

1. Tài sản số là gì?

Trong một thế giới đang số hóa mạnh mẽ, thuật ngữ “tài sản số” hay tài sản kỹ thuật số (digital assets) ngày càng trở nên phổ biến. Nhưng chính xác tài sản số là gì?

Về cơ bản, tài sản số là bất kỳ văn bản hoặc phương tiện nào được định dạng thành nguồn nhị phân và đi kèm với quyền sử dụng. Điều này bao gồm các file kỹ thuật số, nhưng các quyền liên quan và cách sử dụng đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định giá trị và phân loại của nó như một tài sản.

Đặc điểm xác định phân biệt tài sản số với các file kỹ thuật số khác là quyền sở hữu hoặc giấy phép gắn liền với chúng. Các quyền này có thể bao gồm các quyền đơn giản như khả năng xem và truy cập, hoặc phức tạp hơn như quyền phân phối, sửa đổi hoặc thậm chí cấp phép lại cho người khác. Về bản chất, tài sản số nắm giữ giá trị, có thể ở dạng dữ liệu, quyền sở hữu hoặc quyền, khiến chúng trở thành một thành phần quan trọng trong nền kinh tế số ngày nay.

Mặc dù tài sản được sử dụng rộng rãi nhất trong các giao dịch (tiền điện tử như Bitcoin và Ethereum thuộc danh mục này), nhưng nội dung vô hình (intangible content), chẳng hạn như tác phẩm nghệ thuật, video và tài liệu hợp đồng được vi tính hóa, cũng có thể được lưu trữ trên chuỗi khối (Blockchain) dưới dạng tài sản số.

2. 7 loại tài sản số (digital assets)

Có rất nhiều tài sản kỹ thuật số mà các cá nhân và doanh nghiệp gặp phải hàng ngày. Mặc dù rất khó để phân loại mọi loại tài sản số, nhưng nhìn chung chúng có thể được phân loại thành một số loại sau đây:

• Tiền điện tử hay tiền kỹ thuật số

Đây là dạng tài sản số nổi tiếng nhất. Tiền điện tử như Bitcoin, Ethereum và vô số loại khác đại diện cho các loại tiền số phi tập trung. Chúng được vận hành mà không có cơ quan trung ương hoặc quản trị viên duy nhất, nói cách khác, chúng không chịu sự can thiệp và kiểm soát truyền thống của chính phủ.

• Đồ sưu tầm kỹ thuật số, tài sản phi vật ký trên Blockchain

Nhờ sự phát triển của blockchain, chúng ta đã chứng kiến ​​sự bùng nổ về đồ sưu tầm kỹ thuật số và token không thể thay thế (NFT). Đây là những mặt hàng số độc đáo như tác phẩm nghệ thuật số, âm nhạc và thậm chí cả các dòng tweet có giá trị cụ thể gắn liền với chúng, thường là do độ hiếm hoặc danh tiếng của người tạo ra chúng.

• Nội dung kỹ thuật số

Điều này có thể bao gồm từ sách điện tử, tệp nhạc kỹ thuật số và tải xuống phim. Khi bạn mua một cuốn sách hoặc bài hát kỹ thuật số, bạn đang mua một tài sản được cấp phép.

• Giấy phép số

Giấy phép hoặc đăng ký phần mềm thuộc danh mục này. Khi bạn mua phần mềm hoặc dịch vụ dựa trên đăng ký như Adobe Creative Cloud hoặc Microsoft Office, bạn đang mua giấy phép sử dụng tài sản số đó.

• Hàng hóa ảo

Trong game online, hàng hóa ảo như tiền tệ trong trò chơi, trang phục, vũ khí và các vật phẩm khác mà người chơi có thể mua hoặc kiếm được có giá trị đáng kể. Nhiều người chơi chi tiền thật để mua những vật phẩm này, biến chúng thành tài sản số hợp pháp.

• Bản quyền và sở hữu trí tuệ

Điều này bao gồm các tài liệu có giá trị do thông tin chứa trong đó. Đây có thể là tài liệu nghiên cứu, báo cáo đặc biệt hoặc chứng chỉ số.

• Tên miền website và phần mềm

Tên miền của trang web, đặc biệt là tên miền được tìm kiếm nhiều, có thể được coi là tài sản số. Tên miền hoặc phần mềm có thể được mua, bán hoặc cho thuê, giống như tài sản vật chất.

3. Lợi ích của tài sản số

Tài sản số, với các đặc điểm độc đáo và ứng dụng rộng rãi, mang lại vô số lợi thế trong xã hội được thúc đẩy bởi công nghệ ngày nay. Dưới đây là một số lợi ích chính của tài sản số:

• Khả năng truy cập: Một trong những lợi thế rõ ràng nhất của tài sản số là khả năng truy cập của chúng. Không giống như tài sản vật chất, có thể yêu cầu một vị trí cụ thể hoặc xử lý vật lý, tài sản số có thể được truy cập từ mọi nơi trên thế giới bằng cách kết nối internet.
• Khả năng chuyển nhượng: Tài sản số, đặc biệt là trên nền tảng chuỗi khối, có thể được chuyển nhượng giữa các bên mà không cần trung gian, có khả năng giảm chi phí và thời gian chuyển nhượng.
• Tính thanh khoản: Một số tài sản số, ví dụ như tiền điện tử, thường được hưởng lợi từ tính thanh khoản cao, nghĩa là chúng có thể nhanh chóng được chuyển đổi thành tiền mặt hoặc các tài sản khác.
• Bảo mật: Thông qua các kỹ thuật mã hóa, nhiều tài sản số cung cấp các biện pháp bảo mật mạnh mẽ chống gian lận và truy cập trái phép. Điều này làm cho chúng chống lại hàng giả và giả mạo.
• Phi tập trung: Các tài sản như tiền điện tử hoạt động trên các nền tảng phi tập trung, loại bỏ nhu cầu kiểm soát tập trung hoặc trung gian, điều này có thể mang lại sự minh bạch hơn và giảm rủi ro về các điểm lỗi trung tâm.
• Tính bất biến: Nhiều tài sản số, sau khi được ghi lại trên các nền tảng như blockchain, không thể thay đổi hoặc xóa, đảm bảo tính xác thực và khả năng truy xuất nguồn gốc.
• Hiệu quả về chi phí: Việc duy trì các tài sản số thường có thể tiết kiệm chi phí hơn so với các tài sản vật lý tương đương. Chẳng hạn, lưu trữ thông tin số trên đám mây có thể rẻ hơn so với việc duy trì kho lưu trữ vật lý.
• Khả năng lập trình: Tài sản số, đặc biệt là trên nền tảng blockchain, có thể được lập trình để tự động thực hiện một số hành động nhất định, cho phép tạo hợp đồng thông minh và quy trình tự động.
• Độ bền: Không giống như tài sản vật chất có thể xuống cấp theo thời gian, tài sản số, nếu được bảo trì đúng cách, sẽ không thay đổi và không bị hao mòn.
• Khả năng tương tác: Tài sản số có thể được tích hợp và tương tác với các nền tảng và hệ sinh thái số khác, cho phép mở rộng tới một loạt các ứng dụng và dịch vụ.
• Khả năng phân chia: Tài sản số có thể được chia thành các đơn vị nhỏ hơn, cho phép thực hiện các giao dịch chính xác. Chẳng hạn, một người có thể sở hữu một phần Bitcoin.
• Đổi mới và Tiến hóa: Bản chất kỹ thuật số của những tài sản này có nghĩa là chúng có thể được cập nhật, điều chỉnh hoặc cải tiến liên tục, mở đường cho sự đổi mới nhất quán.
• Quyền sở hữu duy nhất: Với sự gia tăng của NFT, tài sản số giờ đây có thể thể hiện quyền sở hữu duy nhất đối với một mặt hàng cụ thể, mang lại giá trị cho các tác phẩm nghệ thuật và đồ sưu tầm kỹ thuật số.

4. Rủi ro của tài sản số

Mặc dù tài sản số mang lại nhiều lợi ích, nhưng chúng cũng có những hạn chế nhất định. Hiểu được những rủi ro tiềm ẩn là điều cần thiết đối với bất kỳ ai đang cân nhắc đầu tư, sử dụng hoặc chấp nhận các tài sản số.

• Biến động: Nhiều tài sản số, đặc biệt là tiền điện tử, được biết đến bởi sự biến động giá cực lớn. Biến động giá nhanh chóng có thể dẫn đến việc nhà đầu tư sẽ có lãi hoặc phải chịu một số lỗ lớn trong một thời gian ngắn.
• Thiếu quy định quản lý: Trong bối cảnh khái niệm tài sản số vẫn còn tương đối mới, thế giới phải đối mặt với việc chưa có các quy định chặt chẽ để quản lý chúng. Việc thiếu các luật về tài sản số này có thể dẫn đến những thay đổi đột ngột về giá trị tài sản và vị thế pháp lý, khả năng ảnh hưởng đến nhà đầu tư và người dùng.
• Rào cản công nghệ: Việc hiểu và quản lý tài sản số thường yêu cầu trình độ công nghệ nhất định. Rào cản này có thể gây khó khăn cho nhiều người chấp nhận hoặc đầu tư vào những tài sản này.
• Lo ngại về bảo mật: Mặc dù nhiều tài sản số sử dụng bảo mật mã hóa mạnh mẽ, nhưng vẫn không thể  hoàn toàn tránh khỏi việc bị hack. Đã có trường hợp ví điện tử và sàn giao dịch bị xâm phạm, dẫn đến tổn thất đáng kể.
• Không thể đảo ngược: Các giao dịch được thực hiện với một số tài sản số, như tiền điện tử, là không thể đảo ngược. Nếu xảy ra nhầm lẫn hoặc nếu có gian lận trong chuyển nhượng, tài sản có thể bị mất vĩnh viễn.

• Thiếu các biện pháp bảo vệ truyền thống: Không giống như các hệ thống tài chính truyền thống, nhiều tài sản số không có bảo hiểm hoặc biện pháp bảo vệ tại chỗ. Nếu một tài sản số bị mất do sự cố hệ thống, hack hoặc các lý do khác, thì có thể không có cách nào để khôi phục.
• Chấp nhận hạn chế: Mặc dù ngày càng phổ biến, tài sản số vẫn chưa được chấp nhận rộng rãi. Sự hạn chế này có thể khiến cho việc sử dụng và tính thanh khoản trở nên khó khăn hơn.
• Lo ngại về môi trường: Một số tài sản số, như một số loại tiền điện tử nhất định, dựa vào các quy trình sử dụng nhiều năng lượng (ví dụ: khai thác Bitcoin). Điều này làm dấy lên lo ngại về tác động môi trường của chúng.
• Thiếu ẩn danh: Trái ngược với niềm tin phổ biến, nhiều tài sản kỹ thuật số, đặc biệt là những tài sản trên chuỗi khối công khai, không hoàn toàn ẩn danh. Các giao dịch thường có thể được theo dõi, có khả năng ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người dùng.
• Thao túng thị trường: Thị trường tài sản kỹ thuật số tương đối mới và ít được điều tiết hơn, có thể dễ bị thao túng bởi các chiến thuật như “pump and dump”, ảnh hưởng đến các nhà đầu tư ngây thơ.
• Các vấn đề về khả năng tương tác: Không phải tất cả các tài sản và nền tảng kỹ thuật số đều tương thích với nhau. Điều này có thể tạo ra những thách thức trong việc quản lý, trao đổi hoặc sử dụng các tài sản khác nhau.
• Khả năng lỗi thời: Khi lĩnh vực kỹ thuật số liên tục phát triển, se tồn tại rủi ro một nền tảng hoặc tài sản số cụ thể có thể trở nên lỗi thời, làm giảm giá trị hoặc tiện ích của nó.

5. Kết luận

Tài sản số mở ra một kỷ nguyên mới về giá trị và quyền sở hữu trong thời đại kết nối của chúng ta. Tiềm năng biến đổi của chúng là không thể phủ nhận, trong khi những thách thức chúng mang tới sẽ đòi hỏi người dùng cần cẩn trọng khi tham gia hay sở hữu các tài sản này.

Quản lý những tài sản số một cách hiệu quả là chìa khóa để tận dụng tiềm năng của chúng. Khi ranh giới giữa thế giới ảo và thế giới thực ngày càng được xóa nhòa, việc hiểu và xử lý thành thạo các tài sản số sẽ là điều tối quan trọng. Từ những người đam mê cá nhân đến các tập đoàn toàn cầu, những người nắm bắt được sự phức tạp của lĩnh vực này sẽ có vị trí tốt nhất để thúc đẩy làn sóng đổi mới và cơ hội mà tài sản số tạo ra.